Κύτταρα ΝΚ: Γιατί αποκαλούνται κύτταρα “φονιάδες”;
Γονιμότητα Εγκυμοσύνη

Κύτταρα ΝΚ: Γιατί αποκαλούνται κύτταρα “φονιάδες”;

Έχει υπάρξει μεγάλο ενδιαφέρον για τον πιθανό ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος για τον καθορισμό της έκβασης της θεραπείας γονιμότητας και της εγκυμοσύνης. Δυστυχώς, υπήρξε μεγάλη παραπληροφόρηση σχετικά με το ρόλο των κυττάρων φυσικών δολοφόνων (ΝΚ) στην αποβολή και τη στειρότητα. Τα φυσικά κύτταρα φονιάδες, επίσης γνωστά ως κύτταρα ΝΚ ή κύτταρα CD56, έχουν μάλλον ονομαστεί εσφαλμένα και αυτό συμβάλλει στη σύγχυση που τα περιβάλλει. Τα κύτταρα ΝΚ είναι μια ποικίλη ομάδα κυττάρων που μπορεί να βρεθεί στο αίμα και σε άλλες περιοχές του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της μήτρας. Κέρδισαν το όνομα “κυττάρων δολοφόνων” επειδή διαπιστώθηκε ότι ο τύπος των κυττάρων φυσικών δολοφόνων που βρέθηκαν να κυκλοφορούν στο αίμα ήταν σε θέση να δεσμεύσουν και να σκοτώσουν ορισμένα καρκινικά κύτταρα και μολυσμένα με ιούς κύτταρα. Ωστόσο, άλλοι τύποι κυττάρων ΝΚ δεν έχουν αυτή την ικανότητα ή μόνο σε πολύ μικρότερο βαθμό.

Οι εξετάσεις αίματος για κύτταρα ΝΚ δεν βοηθούν
Με βάση τις υποτιθέμενες ομοιότητες μεταξύ των κυττάρων ΝΚ στο αίμα και τα κύτταρα ΝΚ της μήτρας, έχει γίνει όλο και πιο κοινό για τους γιατρούς γονιμότητας να συστήσουν εξετάσεις αίματος για κύτταρα ΝΚ σε γυναίκες με υπογονιμότητα και υποτροπιάζουσα αποβολή. Αυτές οι συστάσεις βασίζονται στην μη αποδεδειγμένη υπόθεση ότι οι γυναίκες με υποτροπιάζουσα αποβολή και στειρότητα έχουν ανωμαλίες στη λειτουργία των κυττάρων ΝΚ της μήτρας τους και ότι η μέτρηση των ΝΚ κυττάρων στο αίμα μπορεί με κάποιο τρόπο να ταυτοποιήσει εκείνες τις γυναίκες που πάσχουν από δυσλειτουργία των κυττάρων ΝΚ στη μήτρα τους.

Και οι δύο αυτές υποθέσεις φαίνεται να είναι λανθασμένες.

Πρώτον, η μέτρηση του αριθμού των ποσοστών των ΝΚ κυττάρων στο αίμα δεν αντανακλά τον αριθμό τους στη μήτρα. Το ποσοστό των κυττάρων NK στο αίμα μπορεί να επηρεαστεί από πολλούς παράγοντες, όπως το φύλο, την εθνικότητα, το άγχος και την ηλικία, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αυξημένες συγκεντρώσεις είναι ποτέ επιβλαβείς. Από την άλλη πλευρά, τα κύτταρα ΝΚ της μήτρας θα δουν τον αριθμό τους να αλλάζει με βάση την παραγωγή ορμονών μιας γυναίκας κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού της κύκλου. Τα επίπεδα είναι χαμηλά πριν από την ωορρηξία και αυξάνονται δραματικά, μέρα με τη μέρα, μετά την ωορρηξία.

Δεύτερον, τα κύτταρα NK του αίματος είναι αρκετά διαφορετικά από τα κύτταρα ΝΚ της μήτρας. Φαίνονται διαφορετικά κάτω από ένα μικροσκόπιο, αντιδρούν διαφορετικά και λειτουργούν διαφορετικά. Για παράδειγμα, τα κύτταρα ΝΚ της μήτρας έχουν πολύ μικρή δραστικότητα στη θανάτωση καρκινικών κυττάρων. Πρόσφατα, οι μελέτες μεγάλων ομάδων γυναικών απέτυχαν να βρουν κάποια σχέση μεταξύ των επιπέδων των ΝΚ κυττάρων στο αίμα και της στειρότητας ή της αποβολής.

Αυτές οι λανθασμένες υποθέσεις οδήγησαν τους γιατρούς να συστήσουν στις γυναίκες να αναστέλλουν τα NK κύτταρά τους με χορήγηση πρεδνιζολόνης, ενδοφλέβιας Ig (IVIG), ιντραλιπιδίου και του παράγοντα δέσμευσης του TNF. Αυτό βασίζεται σε μια ιδέα ότι υπάρχει ένας συσχετισμός μεταξύ του υπερβολικού αριθμού ή της δραστηριότητας των κυττάρων ΝΚ και της δυσμενούς αναπαραγωγικής έκβασης. Όπως σημειώθηκε παραπάνω, μελέτες υψηλής ποιότητας δεν το έχουν βρει αληθές.

Τι κάνουν τα κύτταρα ΝΚ της μήτρας;
Η λειτουργία των κυττάρων ΝΚ της μήτρας δεν είναι πλήρως κατανοητή. Η μελέτη της λειτουργίας των κυττάρων ΝΚ της μήτρας είναι πολύπλοκη και δύσκολη. Οι καλύτερες ενδείξεις δείχνουν ότι τα κύτταρα ΝΚ της μήτρας είναι σημαντικοί μεσολαβητές μεταξύ του πλακούντα και της μήτρας. Για να κατανοήσουμε αυτό το ρόλο, είναι σημαντικό να καταλάβουμε κάποια βασικά στοιχεία για τον πλακούντα, τη μήτρα και πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Τα κύτταρα NK αναμορφώνουν τις σπειροειδείς αρτηρίες της μήτρας.
Ο πλακούντας προέρχεται από το έμβρυο και όχι από τη μητέρα. Αποτελείται από κύτταρα που ονομάζονται κύτταρα τροφοβλαστών τα οποία κυριολεκτικά εισβάλλουν στην επένδυση της μήτρας της μητέρας. Στη μήτρα της μητέρας, υπάρχουν αιμοφόρα αγγεία που ονομάζονται σπειροειδείς αρτηρίες. Προκειμένου η εγκυμοσύνη να είναι επιτυχής, τα κύτταρα του τροφοβλάστη πρέπει να έρχονται κοντά στις σπειροειδείς αρτηρίες της μητέρας και στη συνέχεια να προκαλούν αλλαγές στις αρτηρίες για να διασφαλίσουν ότι λαμβάνουν καλή αιμάτωση. Αυτό ονομάζεται αρτηριακή αναδιαμόρφωση. Η πιθανή λειτουργία των κυττάρων ΝΚ της μήτρας είναι να «συνεργαστούν» με τα κύτταρα των τροφοβλαστών για να εξασφαλιστεί η σωστή αναμόρφωση του αρτηριακού ιστού εξασφαλίζοντας τη γραμμή παροχής στο αναπτυσσόμενο έμβρυο. Τα κύτταρα ΝΚ της μήτρας πρέπει να αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν εμβρυϊκά κύτταρα στη μήτρα και πρέπει να ενεργοποιούνται για να παράγουν τα απαραίτητα μόρια για σωστή αναδιαμόρφωση των σπειροειδών αρτηριών.

Πρέπει να υποβληθείτε σε θεραπεία για αυξημένα ή μη φυσιολογικά κύτταρα ΝΚ;
Η χρήση των θεραπειών που σημειώθηκαν παραπάνω (πρεδνιζολόνη, ενδοφλέβια Ig (IVIG), ιντραλιπίδιο και παράγοντας αποκλεισμού του ΤΝΡ-α) είναι μια προσπάθεια να κατασταλεί ο αριθμός των κυττάρων ΝΚ της μήτρας. Αυτό βασίζεται σε μια παρανόηση της βασικής επιστήμης. Δεν είναι αναγκαία η αναστολή των κυττάρων ΝΚ της μήτρας, αλλά ο σωστός βαθμός ενεργοποίησή τους. Συνεπώς, η θεραπεία αυτή θα μπορούσε να έχει σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες. Η λανθασμένη ή ανεπαρκής αναδιαμόρφωση των σπειροειδών αρτηριών μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές της εγκυμοσύνης, όπως η προεκλαμψία, ο περιορισμός της ανάπτυξης του εμβρύου και η θνησιμότητα από τον τοκετό.

Συμπεράσματα
• Οι εξετάσεις αίματος για ΝΚ κύτταρα δεν αποτελούν ένδειξη αριθμών ή λειτουργιών των ΝΚ κυττάρων και δεν προβλέπουν αποβολή ή υπογονιμότητα.
• Οι δοκιμές για τον προσδιορισμό των επιπέδων ή της «δραστηριότητας» των ΝΚ κυττάρων της μήτρας δεν είναι επωφελείς, επειδή ούτε ο ακριβής τρόπος λειτουργίας των ΝΚ κυττάρων δεν είναι γνωστός.
• Οι θεραπείες για την καταστολή των ΝΚ κυττάρων δεν έχουν επιστημονική ισχύ και είναι δυνητικά επιβλαβείς.